Complementaire geldsystemen

Dit is de website over kleureneconomie, een van de vele “Community Currency” system, ofwel lokale geldsystemen. Er zijn  nogal wat mogelijkheden. We zetten een aantal typen systemen op een rijtje, met een overzicht van de ontwerpfouten die ze oplossen: Lets , Lets-Uren, Equi, Fair4all, Barter, Bitcoin, Weggeef, Zonder Geld, Kleureneconomie, Crowdfunding en de Kunstreservebank.

Lets

Dit zijn de bekendste systemen – en onder deze noemer schuif ik alle systemen die ofwel gekoppeld zijn aan “gewoon geld” ofwel die helemaal nergens aan gekoppeld zijn. Een Lets-systeem is altijd lokaal (of regionaal) en hiermee lost het het probleem van de verplaatsbaarheid van geld op. Ook is er geen rente. Ook is er altijd geld beschikbaar om te investeren –  dat is tegenwoordig al een luxe natuurlijk nu de banken “op slot” zitten.

In Nederland (en in de EU) is een nadeel van deze systemen dat de Belastingdienst / de DNB niet toestaan dat je papiergeld uitgeeft. dus moet je werken met cheques, of alleen online.

De Lets-kringen zijn meestal gevestigd in de steden, waar je ook een typisch stads aanbod van producten en diensten vindt. Voor zover wij weten, zijn diensten als Massage of Yoga-les wel te vinden, maar een krop sla is minder gangbaar. Tweedehands producten, zoals kleding,  komen wel veel voor. Op de website van Lets Rotterdam kun je de advertenties ook zien als je geen lid bent.

In Nederland zijn naar schatting ongeveer honderd  Lets-ruilkringen actief. Via Letscontact vind je meer actuele informatie en de hele lijst van locaties. Informatieplatform Muntuit.eu geeft een overzicht van alles over complementair geld in Europa. Veel Lets-systemen maken gebruik van de software Uren
, die door Stro onder de GPL (Free Software) wordt uitgegeven. Over de wereldwijde beweging kun je veel vinden op http://www.community-exchange.org/

Lets – Uren

Een variant op de gewone Lets is het systeem waarbij Tijd de bepalende factor van waarde is. Dit systeem is afgekeken van Ithaca Hours. In Nederland is onlangs de website Letshec gestart. Bij Letshec geldt dat de Uren worden geteld.

In Gent, België, is het project met de Torekes - je zegt Tóóórekes, dus torentjes (zie video) - gestart met medewerking van de plaatselijke overheid en onder begeleiding van prof. Bernard Lietaer. Er wordt nu een project voor heel Vlaanderen voorbereid.

Met name in de Zorg-sector is het ruilen van tijd populair. Ik was iemand’s billen, dan wast iemand anders de billen van mijn schoonmoeder, die te ver weg woont om er telkens heen te gaan.

Een overzicht van deze Zorg-systemen staat op zorgruil.ning.com, waarvan een aantal naar de gewone plaatselijke Lets-pagina wijst. Op www.nieuweoudedag.nl toont pensioenreus PGGM het resultaat van haar initiatieven voor Zorgruil.

Vlaggen en sterren kun je verdienen bij Caire.nu  http://www.wehelpen.nl/. Bij WeHelpen kun je ook meehelpen in de mantelzorg. Je krijgt Sterren van je klant, als teken van waardering, en Vlaggen van WeHelpen zelf, 6 per uur. Die kun je gebruiken als korting op je eigen zorgpremie, of overdragen aan een ander. Een veelbelovend initiatief!
, op het besef dat alles er al is. Zon, aarde, mensen… dit is er niet pas als er voldoende geld op aarde is, het is er allemaal al. We kunnen de toegang tot dit alles dus gewoon voor elkaar beschikbaar laten. Een briljante observatie die past bij de het natuurlijk paradigma.

Er is duidelijk een andere intentie in vergelijking tot de Lets-systemen. U kunt kennismaken met Equi via 
Fair4all is een nieuw (2012) netwerk waarin energie (in Joule) wordt uitgewisseld. Momenteel is de voorinschrijving geopend. Als er voldoende aanbod is om voor iedere deelnemer dagelijkse behoeften te kunnen aanbieden, wordt het netwerk actief.

Deelnemers krijgen een tweetal rekeningen, een betaalrekening en een spaar/leen rekening. Op de betaalrekening is een negatieve rente van 0,5%, om overboeken naar de spaar/leen rekening aantrekkelijk te maken. Als het daar staat, kan het worden geleend aan andere deelnemers. Dat is dan rentevrij.

Fair4all is een stichting en initiatief van FairBanking.nl. De Equi worden o.a. gecreëerd wanneer u Euro overmaakt op de bankrekening van een andere deelnemer.

Fair4all

Barter

Barter betekent eigenlijk gewoon ruil. Barter is eigenlijk een Lets-netwerk voor bedrijven. Een gedeelte van de omzet of prijs wordt dan berekend in de barter van de barterclub. In Nederland is het een vrij onbekend fenomeen, maar bijvoorbeeld in Australië en in Zwitserland zijn er flinke systemen actief. Vrij nieuw in Nederland is de barterclub TradeXchange.nl.  Een leuk interview met de initiatiefnemers hiervan bracht me op het spoor. Trouwens, in België is er RES.

Barter wordt vooral gebruikt wanneer er onvoldoende liquide middelen -geld- beschikbaar zijn om een transactie te doen, terwijl er wel producten zijn en de wens tot aankoop. Vroeger was er in Nederland dan altijd wel de bank die wilde lenen, maar sinds de kredietcrisis is dat niet meer het geval. Daarom zal de barter bij ons naar verwachting flink in de lift gaan.

Barter-organisaties als TradeXchange zijn gewoon commerciële bedrijven. Typisch wordt er 4% tot 5% transactiekosten gerekend. Nogal! Minder dan de BTW weliswaar….

Bitcoin

Nieuw in 2011 kwam de Bitcoin. Dit is een heel andere munt: een zuiver digitale. Elke bitcoin is uniek, vanwege de ingewikkelde cryptografische techniek om er eentje te maken. Ze zijn ook te koop voor “echt” geld. Met de rekenkracht van je computer kun je Bitcoins “harvesten”. Jammer genoeg gebruiken sommigen hiervoor de rekenkracht van computers waarop ze hebben ingebroken. Hiermee lijkt de cryptografie een overbodig mechanisme dat nog wel verhult dat het systeem weldra in handen valt van de onderwereld om er zwart geld mee door te spoelen.

Een voordeel is dat het aantal Bitcoins wiskundig gelimiteerd is en dat het steeds meer rekenkracht zal kosten om er eentje te berekenen. De waarde van de Bitcoin is zo impliciet – en schuivend – gekoppeld aan de stroomprijs, plus de kosten van rekenkrachtige computes.

Als gebruiker kun je meerdere “wallets” (buideltjes) aanmaken, en die werken als een bankrekening. Behalve de code ervan is er niks over bekend: je kunt dus niet eens meer zien aan wie je overmaakt. Maar goed, dit is mijn mening. Meer officiële informatie op www.weusecoins.com

Weggeef

De weggeef-economie vind je op diverse websites als www.gratisoptehalen.nl en in een flink aantal weggeef-winkels in de grotere steden.  Een ovezicht van weggeef-winkels staat op www.weggeefwinkels.nl.

De bedoeling van deze winkels is veelzijdig: laten zien dat het niet altijd om geld hoeft te gaan, dat weggooien vaak gewoon zonde is. Zelf vind ik de sfeer vooral leuk, en die is ook gratis ;-). Verwacht geen donkere, rokerige of vochtige kelders, maar mooie, frisse, opgeruimde en fraai uitgestalde spulletjes. Heej, er zit er ook eentje in Vlaardingen!

Toch jammer dat de eerste levensbehoeften (voedselbank daargelaten) nog niet zomaar worden weggegeven.

Zonder Geld

Veruit het ideaalbeeld van mijzelf is dat je het helemaal niet meer nodig hebt. Oh, dan zijn we gevorderd als maatschappij. Dan zijn we zelf zo evenwichtig als Boeddha geworden. Ik ben helemaal voor, maar ik ben bang, dat we nog een aantal lessen moeten leren voor het zover is.

• Hoe deel ik zonder zelf angst voor tekort te krijgen?
• Hoe produceer je zonder dat de recycling in de problemen komt?
• Hoe gebruik je zodanig dat je energiegebruik binnen het dagelijks inkomen (van de zon) blijft?

Wanneer we in staat zijn om deze zaken in balans te brengen, stoppen we met de muntjes. Een overstap-hulp tot die tijd: kleureneconomie.

Kleureneconomie

Dit is het meest complexe systeem, gebouwd naar de eenvoud van de natuur. Recycling en energiebewuszijn. Transparantie, eerlijkheid en een definitie onder de munt als basis. De munt: dat zijn er drie. Hoe dat spel precies werkt staat op kleureneconomie.nl

Het nadeel van dit systeem is dat je al gauw ontdekt dat je niks te produceren hebt. En heb je dan je groententuin, dan is er nog geen community. Dat zijn dingen die je nodig zult hebben voor een succesvol experiment. Tot die tijd is de online marktplaats op rgboog.nl een venster van een lege kamer. Want de software ligt klaar, er is een boek, er is de theorie.

Wie kan  de munt die is ontworpen voor het ecologisch evenwicht, opstarten?

 

Crowdfunding

Het enige systeem in deze lijst die echt om Euro/Dollar draait. Maar wel vernieuwend. Duur project, geen geld, geen investeerder… vraag het publiek! Al in 2004 liet de band Marillion een cd “funden” door de crowd. In 2012 startte de Amerikaanse alternatief-econoom Max Keiser de website www.piratemyfilm.com. Hier kun je geld doneren aan films, waarvan jij vindt dat ze moeten worden gemaakt. De films komen dan uit op Copyleft – er is ook een kopie voor jou!

Kunstreservebank

Ben je kunstenaar en maak je munten? Begin je gewoon je eigen bank, inclusief dealing room en Triple-A praatjes. Humor! Volg dit experiment via www.kunstreservebank.nl

 

Meer nieuws?

Wil je op de hoogte blijven van nieuws en video’s op het gebied van alternatief geld, hou dan deze pagina van Earth Matters in de gaten.